12:00:00
Historia
Historia parafii: najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego Łasina są bardzo wczesne. Już w XI w istniał tu ogród. Początek miasta wiąże się z 1298r. , kiedy to mistrz krajowy Meinhard z Kwerfurtu wydał przywilej na założenie miasta. Obszar wyznaczony dla miasta rozciągał się między dobrami krzyżackimi w Rogóźnie, wsią Arnolda z Wałdowa, Mędrzycami, Szczepankami, oraz dobrami biskupa pomezańskiego. Początki parafii łasińskiej sięgają średniowiecza. Prawdopodobnie została erygowana krótko po 1298r. W tym czasie zbudowano kościół salowy (którego mury zachowane są częściowo do dziś we wschodniej, północnej i południowej ścianie nawy), w obecnej formie wzniesiony w 1347r. (rozbudowa kościoła salowego przez poszerzenie nawy od strony południowej i dodanie prezbiterium). W 1568 lub 1588r. dobudowano zakrystię i emporę od strony południowej przy prezbiterium. W 1628r. kościół został spalony przez Szwedów. Bardzo długo trwała odbudowa świątyni. Dopiero na początku XVIII w. kościół w pełni służył parafii. W 1647 r. przebudowany (poszerzenie prezbiterium z włączeniem w jego obręb przybudówki od strony południowe). W latach 1710-1719 odbudowano nawę staraniem ks. Grzegorza Schmeltera. Niestety, kościół wkrótce uległ ponownemu zniszczeniu. Na pewno uszkodzeniu uległa znajdująca się obok kościoła dzwonnica. W 1729r. kościół został ograbiony. W 1739r. dokonano prowizorycznej naprawy dachu świątyni zniszczonego przez wicher. W 1822r. odnowiono wnętrze, w 1848r. dobudowano kruchtę od strony północnej. Ołtarz Główny z początku XXw

Prawdopodobnie w XIX stuleciu zniesiono starą zakrystię przylegającą do narożnika prezbiterium i nawy północnej. W latach 1889-1892 oraz 1912r. gruntownie odnowiono świątynię. Po 1945r. ponownie odnowiono wnętrze kościoła, zastępując drewniane filary międzynawowe betonowymi. W 1983r. pomalowano ściany wewnątrz kościoła oraz dokonano generalnej renowacji wszystkich ołtarzy oraz stalli. W średniowieczu parafia należała do diecezji pomezańskiej. W wyniku rozwoju protestantyzmu zanikła diecezja pomezańska i już w XVI w. parafia weszła w skład diecezji chełmińskiej. W drugiej połowie XVI w skład parafii łasińskiej wchodziły następujące miejscowości: Bogdanki, Długa Wieś, Jakubkowo, Łasin, Mędrzyce, Przesławice, Szonowo, Święte, Wałdówko, Widlice, oraz dwa kościoły filialne w Błonowie i Szczepankach. W XVII w. do parafii łasińskiej należał okresowo kościół w Szembruku. W 1867r. parafia liczyła 2619 osób. W 1927r. filia Szczepankach stała się ponownie samodzielną parafią. Kościół od początku nosił wezwanie św. Katarzyny. W 1588r. biskup Piotr Kostka nadał świątyni drugiego patrona – św. Jana Chrzciciela. Łasin był siedzibą dekanatu. W XIX w. wchodziły do niego następujące parafie: Grudziądz, Łasin, Mokre, Rogóźno, Szembruk, Szynwałd, Święte. W czasie II wojny światowej uszkodzeniu uległy mury, dach, okna i częściowo wnętrze kościoła. Na uwagę zasługuje postać ks. Jana Krebsa, który był proboszczem parafii w latach 1863-1888. Przez dwadzieścia lat sprawował on funkcję dyrektora spółki pożyczkowej oraz inspektora szkół ludowych. Był współzałożycielem i członkiem zarządu Towarzystwa Rolniczego w Łasinie. Proboszcz Piotr Nelke (1888-1905) chociaż sam należał do grupy księży niemieckiego pochodzenia, przeciwstawiał się germanizacji ludności polskiej. W 1891r. uczestniczył w wiecu, w którym domagano się wprowadzenia języka polskiego w szkolnictwie elementarnym. Przeciwstawiał się małej grupie niemieckich katolików żądających głoszenia kazań w języku niemieckim. Był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu w latach 1898-1904. W latach 1927-1939 proboszczem parafii był ks. Marian Karczyński. Założył tu szereg towarzystw, przy których skupiało się życie religijne parafian. Popierał działalność „Sokołów”, Straży Pożarnej, Towarzystwa Powstańców i Wojaków, Banku Ludowego, w którym przez wiele lat był członkiem Rady Nadzorczej. Pełnił obowiązki referenta wychowania przy Starostwie w Grudziądzu. Należał do Rady Nadzorczej „Pielgrzyma” , czasopisma odgrywającego ważną rolę w kształtowaniu świadomości mieszkańców regionu. Otworzył Dom Katolicki w parafii, który stał się ośrodkiem życia kulturalno-religijnego. Był dziekanem dekanatu grudziądzkiego w latach 1930-1939. Zgromadzenie Sióstr Felicjanek (felicjanki) CSFC – po zakończeniu I wojny światowej pojawił się w Łasinie problem opieki nad sierotami i osobami biednymi. Ówczesny proboszcz ks. Dziekan Wincenty Krajewski poczynił starania sprowadzenia do parafii sióstr felicjanek, których głównym powołaniem było prowadzenie różnorodnych dzieł miłosierdzia. Zgodę na przybycie felicjanek do Łasina wyraził dnia 27.II.1922r. biskup Augustyn Rosentreter, który mianował jednocześnie księdza proboszcza spowiednikiem sióstr. Siostry felicjanki przybyły do Łasina z macierzystego domu w Krakowie i zamieszkały w wykupionym budynku przy ul. Odrodzenia Polski. Konwent liczył osiem sióstr z przełożoną s. Marią Krystyną Majewską. Siostry od razu przystąpiły do pracy. Już w 1922r. założyły ochronkę (przedszkole) dla dzieci oraz niewielką szkołę gospodarstwa domowego. Dnia 15.VI.1928r. ks. M. Karczyński poświęcił kaplicę w domu zakonnym. Z chwilą wybuchu II wojny światowej siostry opuściły Łasin i udały się do domu macierzystego w Krakowie. Ponownie powróciły po wojnie. W 1949r. utworzyły „Dom Dziecka im. Maryi”, w którym wychowywały około 50 sierot (chłopców w wieku od 4 do 12 lat), pochodzących z Domu Boduena w Warszawie. Oprócz tego kierowały ochronką dla dzieci , utrzymywały ambulatorium PCK i opiekowały się chorymi w mieszkaniach prywatnych. Władze zlikwidowały ochronkę dnia 17.II1949r. W 1955r. na podstawie decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Grudziądzu, zabroniono siostrom prowadzenia sierocińca, który zamieniono na Państwowy Do Dziecka, istniejący tu do 1992r. Od 1.IX.1958r. siostry zostały pozbawione możliwości nauczania religii w szkołach. W 1975r. w domu zakonnym w Łasinie było pięć sióstr, w tym jedna katechetka i jedna zakrystianka w kościele parafialnym. W listopadzie 1994r. felicjanki, na podstawie decyzji Przełożonej Prowincjonalnej w Warszawie, zaprzestały działalność w Łasinie i przekazały dom zakonny siostrom karmelitankom bosym. Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety (elżbietanki) CSSE – przybyły do Łasina z Grudziądza dnia 2.III.1930r. Ich zadaniem była praca w charakterze pielęgniarek w nowo zorganizowany, szpitalu rejonowym przy ul. Grudziądzkiej21/23. Siostry , których było pięć , z przełożoną s. Marią Sophią Nawrocikówną, otrzymały pomieszczenia na dom zakonny w szpitalu. We wrześniu 1939r. chorych i siostry ewakuowano do Grudziądza. Szpital w Łasinie zajęły wojska niemieckie . pięć elżbietanek powróciło jednak do Łasina i zamieszkało na plebanii, pracując nadal w szpitalu. Dnia 12.X.1939r. zostały zwolnione z pracy i otrzymały nakaz opuszczenia miasta. Udały się do domu zakonnego w Grudziądzu, przy ul. Bydgoskiej 5. Po wojnie siostry elżbietanki nie powróciły do Łasina. Kościół w czasie II wojny światowej: jeszcze przed wkroczeniem wojsk niemieckich w okolicach Łasina działali dywersanci . W pierwszych dniach września 1939r. gestapo wraz z grupą Korbera przystąpiło do aresztowania wytypowanych wcześniej, cieszących się autorytetem Polaków – mieszkańców Łasina i okolicznych wsi. Pierwsze wyroki śmierci wykonano 7.IX.1939r. na terenie tzw. Magdalenki, w Łasinie przy ul. Dworcowej. Część aresztowanych wywieziono do Grudziądza ,a następnie stracono w Mniszku. Około 40 Polaków zastrzelono w pobliżu Łasina , we wsi Nowe Mosty (parafia Szczepanki). W 1945r. rozrzucone w różnych miejscach groby zlikwidowano, ekshumując pomordowanych Polaków i przenosząc ich zwłoki na cmentarz parafialny. Komitet ekshumacyjny 8.X. 1945r. część ofiar pochował na Magdalence. Ogółem w latach 1939-1945 zginęło około 150 mieszkańców parafii łasińskiej. Ku ich pamięci społeczeństwo wystawiło na Magdalence imponujący pomnik dłuta artysty rzeźbiarza I. Zelka. Proboszcz z Łasina ks. kanonik Marian Karczyński dziekan dekanatu grudziądzkiego w latach 1932-1939 , działacz niepodległościowy, obserwując poczynania gestapo, w porę opuścił Łasin w pierwszych dniach września i udał się do Warszawy, gdzie spędził lata okupacji. Zmarł w nieznanych okolicznościach 13.X.1944r. w wieku 65 lat. Po zakończeniu wojny zwłoki ks. Karczyńskiego sprowadzono z Warszawy do Pelplina. Wikariusz parafii ks. Jan Martenka na początku września 1939r. udał się razem z ks. M. Karczyńskim w kierunku Warszawy. Po kilku dniach powrócił i pełnił posługę kapłańską w Łasinie. Pod koniec października został aresztowany i po kilku dniach 31.X.1939r. rozstrzelany w Łasinie. Pamięć tych księży utrwala tablica w kościele parafialnym. Kościół parafialny : orientowany, gotycki z późnorenesansowymi i barokowymi elementami. Murowany z cegły, w starszych częściach w układzie wendyjskim, w późniejszych w układzie gotyckim. Prostokątny, trójnawowy, trójprzęsłowy korpus oskarpowany jednouskokowo, przy którym od północy dostawiona w 1848r. neogotycka kruchta. Od strony wschodniej przylega prosto zamknięte, oskarpowane prezbiterium, pierwotnie trójprzęsłowe, w 1647r. poszerzone w stronę południową o aneks mieszczący w południowo-wschodnim narożu zakrystię, nad którą otwarta do wnętrza empora dostępna schodami od strony zachodniej. Ostrołukowe otwory okienne w korpusie (z wyjątkiem przęsła zachodniego) ujęte analogicznymi blendami. Szczyt wschodni korpusu trójkątny, w dolnej strefie ceglany, w górnej w konstrukcji szkieletowej z trzema okienkami ostrołukowymi ; w zwieńczeniu chorągiewka z hierogramem IHS i datą 1711.Wyposażenie kościoła w głównej mierze barokowe i późniejsze: barokowy ołtarz główny z I. połowy XVIII w. , częściowo przekształcony w 1912r. ; barokowy ołtarz boczny z około 1700r., umieszczony w południowej części prezbiterium , z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem w typie Matki Boskiej Śnieżnej , datowanym na lata około 1620-1640 ; dwa barokowe ołtarze boczne z przełomu XVII/XVIII w. umieszczone na ścianie wschodniej nawy po bokach łuku tęczowego ; klasycystyczno-neogotycka ambona z około połowy XIX w. ; późnobarokowy prospekt organowy z 1728r. ; regencyjny zespół złożony z balustrady przed ołtarzem głównym , stalli znajdujących się w prezbiterium oraz zaplecka tronu celebransa – z około 1730r. (w zapleckach dwu stalli rokokowe malowidła z 2. połowy XVIII w. z przedstawieniem św. Franciszka i Mikołaja i św. Idziego, Filipa i Rocha ); barokowa balustrada wokół empory i przy prowadzących do niej schodach. Świątynię zdobią ponadto dwa feretrony (późnobarokowy z 1. połowy XVIII w. z nowszymi obrazami oraz XVIII-wieczny barokowo-ludowy z obrazami Matki Boskiej Bolesnej i Chrystusa w studni z około XIX stulecia); obrazy z około połowy XIX w. przedstawiające Przemienienie i św. Marię Magdalenę oraz nowe - św. Jana Chrzciciela i św. Wojciecha. Strop kasetonowy w prezbiterium zdobi polichromia z 1912r. Skromny zespół wyrobów złotniczych reprezentują ; późnobarokowa monstrancja z około 1739r. obficie zastosowanymi symbolami eucharystycznymi , z reservaculum przekształconym na przełomie XIX i XX w. , cztery późnorenesansowe mosiężne lichtarze z 1593r. z herbami i literami fundatorów (Samuela Łaskiego i Zofii Koenigseck). Na terenie przykościelnym, po północnej stronie kościoła parafialnego , stoi drewniana, oszalowana dzwonnica wzniesiona na przełomie XIX/XX w. w konstrukcji ramowej, kryta dachem czterospadowym. W niej zawieszone dzwony : z 1719r. odlany przez Beniamina Wittwercka w Gdańsku, z plakietką z postacią św. Katarzyny ; odlany w 1732r. z plakietką NMP Niepokalanie Poczętej oraz dzwon z 1867r.
© Parafia Świętej Katarzyny w Łasinie!! parafiakatarzynylasin@wp.pl